درد در سرطان (Cancer-related Pain)
بروز "درد ناشی از کانسر"، در سرطان های تازه تشخیص داده شده، حدود ۲۸%، در کانسرهای تحت درمان، ۵۰ تا ۷۰% و در موارد پیشرفته، ۶۵ تا ۸۰% می باشد. برای رسیدن به اهداف توانبخشی در بیماران سرطانی، کنترل مناسب درد به طرق مختلف یک اصل است. درد در سرطان می تواند به علل و اشکال متعدد باشد که بهتر است توسط متخصص توانبخشی بررسی گردد.
- ملاحظاتی که باید در کنترل "درد در سرطان" به آنها توجه ویژه داشت شامل این موارد می باشند: درمان با دوز بالای داروهای مخدر، اهمیت رویکرد های اصلاح کننده کانسر (پرتو و شیمی درمانی) در کاهش درد، مشکلات گوارشی، درد سریعا پیشرونده، سندرم های درد همزمان، مشکلات جسمی و روحی همزمان، قابلیت اجراء درمان های تهاجمی دائمی (مثل میلوتومی) و وجود همزمان درد های نوروپاتیک و غیر نوروپاتیک.
بیشترین علت درد مربوط به "اثرات خود تومور" (tumor effects) است و در نتیجه درمان تومور می تواند میزان درد بیمار را بکاهد.
از موارد تشدید کننده "درد ناشی از سرطان" می توان از افسردگی و اضطراب نام برد.
در بیماران مبتلا به کانسر پیشرفته، به علت درگیری لوله گوارش، ضد دردهای موضعی، تزریقی و شیاف توصیه میگردند.
درد حاد (Acute Pain)
"درد حاد ناشی از سرطان" معمولا به علت عوارض درمان های جراحی و غیرجراحی کانسر می باشد. کنترل "درد حاد ناشی از سرطان " از نظر توانبخشی برای شروع هر چه سریعتر فعالیت و پیشگیری از بروز "سندرم تحلیل"، فوق العاده حائز اهمیت است.
"درد به دنبال جراحی کانسر" به خصوص پستان و پروستات می تواند همراه با آسیب عصب و ایجاد درد نوروپاتیک همراه باشد. در صورتی که درد شدید بعد از جراحی (post-op pain) باعث اختلال کارکرد بیمار گردد، استفاده از داروهای ضد درد اپیوئیدی (مخدر) و ضدالتهابی در کنار داروی ضد درد نوروپاتیک لازم خواهد بود.
"سندرم های درد حاد"، می تواند درمان های اصلی غیرجراحی سرطان (شیمی درمانی، رادیوتراپی و هورمون درمانی) را نیز تحت تاثیر قرار دهد و تحمل آنها را برای بیمار مشکلتر و یا دوز دریافتی داروهای ضد درد را بیشتر کند.
"درد حاد به دنبال درمان غیرجراحی"، بسته به دوز و نوع داروی شیمی درمانی، هورمون و یا رادیوتراپی می تواند متفاوت باشد. درد مفاصل، عضلات، استخوان، التهاب مخاطات و عروق جزو مناطق دردناک شایع می باشند.
درد مزمن (Chronic Pain)
"درد مزمن ناشی از سرطان" می تواند از احشاء و اعصاب منشا بگیرد ولی شایعترین علت آن متاستازهای استخوانی (درد استخوان) می باشد. نکته جالب اینکه "شدت درد" هیچ ارتباطی با اندازه، محل و تعداد متاستاز و نوع تومور ندارد.
بیماران مبتلا به "درد مزمن"، بهتر است جهت کنترل درد توسط فیزیاتریست (متخصص طب فیزیکی و توانبخشی ویزیت شوند، چون علاوه بر تجویز تخصصی دارو، بررسی وضعیت عضلات و مفاصل برای کاهش هرچه بیشتر درد مهم هستند و تحقیقات نشان داده اند بهترین "کنترل درد مزمن" زمانی اتفاق می افتد که بیمار هر چه سریعتر شروع به حرکت کرده باشد نه استراحت در بستر.
درمان درد استخوان (Bone Pain)
درمان های دارویی مختلف که مورد استفاده قرار می گیرند شامل داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) به عنوان خط اول، اپیوئیدها (مخدر) به عنوان درمان مکمل در درد استخوان متوسط تا شدید (مورفین، متادون و ...)، استروئید کوتاه مدت (کورتون)، کلسی تونین، بیفوسفانات های تزریقی می باشند.
توجه: در موارد تجویز اپیوئید، تغییر نوع و دوز داروها (opioid conversion) از نظر کاهش عوارض و افزایش تاثیر دارو باید مدنظر باشد.
توجه: تزریق های تخصصی مختلف برای کنترل بعضی دردها مؤثر هستند مثل بلوک های عصبی بین دنده ای، بین مهره -ای، اعصاب محیطی، بلوک سمپاتیک، پمپ اینتراتکال مورفین که توسط متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی و متخصصین بیهوشی انجام می شوند.
مطالب مرتبط: توانبخشی سرطان (۱) (کلیک کنید) خستگی در کانسر/ توانبخشی سرطان (۲) بازگشت به کار در سرطان/ توانبخشی سرطان (۴) سندرم تحلیل فیزیولوژیک (deconditioning) ورزش در بیماران سرطانی