التهاب یا بورسیت پشت پاشنه (Posterior Heel Bursitis or Tendinitis)
بورس به شکل یک ساک بسته بین استخوان و تاندون، لیگامان یا پوست می باشد و مانند مفصل معمولا حاوی مایع سینوویال است. وظیفه اصلی بورس، کاهش میزان سایش و تسهیل حرکت تاندون و لیگامان می باشد.
شایعترین علت بورسیت خلف پاشنه کفش نامناسب و تنگ با لبه پشتی (heel counter) سفت است. همچنین می تواند به علت برجستگی استخوانی در خلف استخوان کالکانئوس (پاشنه) باشد که به آن بدشکلی هاگلند (Haglund deformity) یا pump bump گفته می شود (شکل زیر). البته فشار از طریق استخوان سازی اضافه هم می تواند رخ دهد (DISH).
این مشکل اغلب در خانمهایی که سابقه پوشیدن کفش های غیراستاندارد پاشنه بلند دارند یا هاکی بازان دیده می شود. علل دیگر شامل قوس زیاد کف پا (pes cavus)، چرخش پا به داخل و پایین (varus and equinus)، دویدن یا پیاده روی طولانی در سطوح شیبدار سربالایی، بالا رفتن از پله به طور مکرر، تورم در پا، سابقه ضربه به مچ پا در زمان کودکی، آرتریت روماتوئید (RA) و نقرس (gout) می باشند.
بورسیت های خلف پاشنه شامل موارد زیر است:
بورس خلف پاشنه (retrocalcaneal): بین پاشنه و محل اتصال تاندون آشیل
بورس خلف آشیل (retroachilles): بین تاندون آشیل و پوست.
این بورسیت ها معمولا با درد همراه هستند ولی می توانند بدون علامت باشند یا با قرمزی و تورم بروز کنند. در نتیجه بیمار دچار لنگش بخصوص در پیاده روی در سربالایی می شود.
تشخیص
بر اساس شرح حال و معاینه فیزیکی دقیق می باشد.
تصویربرداری فقط در موارد عدم پاسخ به درمان یا با سابقه ضربه به پاشنه انجام می شود. دیدن یا ندیدن استخوان اضافی یا رسوب کلسیم در تشخیص یا انتخاب روش درمانی تغییری ایجاد نمی کند (شکل زیر).
سونوگرافی و MRI، التهاب بورس و تجمع مایع را به راحتی نشان می دهند ولی انجام آنها ضروری نیست.
درمان
درمان بیماری، طب فیزیکی و غیرجراحی است.
قدم اول دارو درمانی ضد درد و التهاب، استراحت نسبی، پوشیدن کفش مناسب، ماساژ یخ به مدت ۱۵ دقیقه چند بار در روز، اجتناب از فعالیت های تشدید کننده، استفاده از پاشنه بلند با کف پهن بطور موقت فقط در مرحله التهاب حاد، تیپینگ (taping) ، ارتوز پا در صورت دفورمیتی مچ، اسپلینت شبانه (مثل خار پاشنه)، استفاده از صندل و کفش پشت باز و یا پاشنه ژله ای و پد نرم در داخل کفش و روی محل.
توانبخشی
فیزیوتراپی، لیزر درمانی و شاک ویو. ورزش درمانی به شکل حرکات کششی (stretching exercises) و در ادامه تقویتی (strengthening) که البته باید توسط پزشک متخصص با شدت و دفعات مشخص بسته هر فرد تجویز گردد.
تزریق استروئید (کورتون)، ازن، پرولوتراپی و پی آر پی (PRP) در موارد عدم پاسخ به درمان های اولیه مفید و لازم هستند. بیمار بعد از تزریق به مدت ۲ روز باید از عوامل خطر مثل دویدن، پیاده روی در سربالایی و غیره پرهیز کند.
جراحی به عنوان قدم آخر و فقط در مواردی که به درمانهای غیرجراحی پاسخی نداشتیم توصیه می شود.
مطالب مرتبط: (کلیک کنید)