آینه درمانی (Mirror Therapy)
آینه یک ابزار مهم و آینه درمانی یک روش بسیار مفید در حیطه توانبخشی برای
کمک به افزایش عملکرد و حرکت و همچنین
کاهش درد در اندام ها است.
موارد کاربردی رایج
شامل
سکته مغزی [بهبود عملکرد حرکتی، بهبود آگاهی حسی، کاهش درد و اسپاستیسیتی (سفتی عضلات)، بهبود عملکرد حرکتی، بهبود آگاهی حسی، کاهش درد، کاهش فراموشی یک طرفه (hemineglect)]،
سندرم دست نویسندگان (دیستونی دست) و کنترل
دردهای مزمن مثل
سندرم درد منطقه ای پیچیده (CRPS) و
درد فانتومی (درد عضو خیالی) در عضو قطع شده (آمپوته) و
MS و ... هستند.
نکته: برای تمرین های
پا استفاده از آینه های
بزرگتر توصیه می شود.
شرط: در صورت تمرین های
مکرر و
تخصصی زیر نظر درمانگر همراه با درمانهای تکمیلی دیگر، بهبود این بیماران ممکن خواهد بود. توصیه می شود بعد از آموزشهای اولیه خود بیمار در
منزل نیز آینه درمانی را ادامه بدهد.
تاریخچه: اولین بار آینه درمانی برای
درد فانتومی (phantom pain) و بعدها در توانبخشی سکته مغزی به عنوان روشی برای بازیابی حرکت استفاده شد.
تعریف: درد فانتومی یا درد عضو خیالی به این شکل است که فرد درد در عضو قطع شده را که واقعاً دیگر وجود خارجی ندارد تجربه می کند.
آینه درمانی یک روش ایمن، مقرون به صرفه و نسبتا جدیدی در حوزه توانبخشی به حساب می آید و به راحتی با یک آینه رومیزی جهت بازتاب حرکات بازو و دست قابل انجام است. به طوریکه بیمار دست آسیب دیده را در پشت آینه قرار می دهد و به حرکت دست سالم در آینه نگاه می کند (نگاه کردن به آینه به عنوان یک پنجره) و سعی می کند دست درگیر را نیز حرکت بدهد.
نکته: مهم ترین مساله در استفاده از آینه ، مخفی ماندن عضو آسیب دیده به طور کامل است بطوریکه تمامی حرکات دست سالم را پوشش بدهد.
در اصل از طریق آینه، ما سعی می کنیم
تا مغز را فریب بدهیم. این حقه باعث می شود حرکت اندام آسیب دیده برای مغز باورپذیر شود.
نکته: انواع تمرینات مثل کار با خمیر و ... با دست سالم در حین آینه درمانی قابل انجام هستند.
آینه درمانی بعد از جلسات متعدد از طریق تاثیر بر روی مغز، نورون های حرکتی و
نورونهای آینه ای (mirror neurons) به شناخت و احساس مجدد عضو آسیب دیده کمک می کند.
این تمرینات حداقل به مدت
10 دقیقه و 3 روز در هفته توصیه می شوند.در ادامه بهتر است مدت جلسات را به
30 دقیقه رساند
با آینه درمانی، از طریق
فیدبک بینایی و فعال شدن نورونهای آینه ای، فرایند بازیابی در مغز که نوروپلاستیسیتی نامیده می شود آغاز می گردد.
تعریف: نوروپلاستیسیتی توانایی مغز جهت
سازماندهی مجدد خود و کلیدی برای بازیابی حرکتی بعد از سکته است مغز در تمام طول زندگی در تلاش است تا با ایجاد و تقویت مسیرهای عصبی مختلف کار آمدی خود را حفظ کند. مطالعات نشان دادند
مغز انعطاف‌پذیرتر از آن چیزی است که قبلا فکر می‌کردیم و جالب اینکه به‌طور مداوم خودش را بهینه می‌کند. بعضی از مسیرهای عصبی بعد از سکته مغزی آسیب می بینند. اگرچه ممکن است بافت آسیب دیده مغزبه حالت طبیعی و قبلی خود برنگردد اما قسمت های سالم مغز بصورت جبرانی امکان بازیابی "عملکرد از دست رفته" مغز را بوجود می آورد. البته باید توجه داشت هر چه این آسیب وسیعتر و شدیدتر باشد امکان نوروپلاستیسیتی کمتر خواهد بود. ضمنا بیشترین نوروپلاستیسیتی در
6 ماه اول بعد از آسیب اتفاق می افتد. نوروپلاستیسیته فقط با
تکرار تمرینات فعال می شود. به طور مثال زمانیکه شما تمرینات توانبخشی دست را مدام تکرار می کنید، این کار به مغز کمک می کند تا خودش را بازیابی کرده و مسیرهایی که عملکرد دست را کنترل می کنند تقویت نماید.
بیماری های مرتبط: کلیک کنید
