پلانتار فاشئیت (Plantar Fasciitis) یا خارپاشنه
این بیماری در اثر التهاب فاشیای پلانتار یا همان لایه فیبروتیک کف پا ایجاد می شود که معمولا بدنبال آسیبهای مکرر و ظریف ناشی از استفاده زیاد و متناوب بروز می کند. هر چند که تحقیقات نشان داده ند که در ادامه بیماری، بیشتر تجمع بافت فیبروتیک در محل یافت شده است تا سلولهای التهابی.
نام قدیمی و غیرعلمی این بیماری خار پاشنه است و در مطالعات تأیید شده است که در ۵۰% از بیماران، زائده استخوانی یا همان خار (heel spur) دیده نمی شود، در نتیجه دیدن یا ندیدن خار پاشنه در عکس رادیولوژی برای تشخیص بیماری لازم نیست.
این بیماری یکی از علل شایع درد پاشنه در دونده ها می باشد که اخیرا تغییراتی در برنامه ورزشی خودشان داده اند. این مشکل در افراد غیرورزشکار نیز دیده می شود و از علل آن می توان ایستادن های طولانی مدت، بالارفتن های مکرر از پله و همچنین راه پیمایی های زیاد را نام برد. همچنین صافی و یا قوس زیاد کف پا، کفش نامناسب، کوتاهی تاندون آشیل، DISH و چاقی جزو ریسک فاکتورهای این بیماری هستند.
علایم
معمولا یک نوع درد تیز پاشنه (بخصوص قسمت داخلی) می باشد که با نشستن طولانی، راه رفتن و چند قدم اول بعداز بلند شدن از خواب تشدید می شود و با ورزش و ادامه راه رفتن کاهش میابد.
در صورت وجود گزگز و مورمور، حالت خواب رفتگی و ضعف، پزشک متخصص باید به فکر علل دیگر باشد.
تشخیص
تشخیص بیماری براساس شرح حال و معاینه بالینی است. احساس درد بدنبال لمس و فشار محل که البته می تواند گسترده باشد مشخصه آن است. در موارد شدید ممکن است حرکت مچ پا و شست پا را نیز محدود گردد.
معمولا اگر شک به بیماری دیگری نباشد نیاز به بررسی بیشتر ندارد، در غیر این صورت، درخواست اقدامات تصویربرداری و نوار عصب و عضله توسط متخصص طب فیزیکی و توانبخشی (فیزیاتریست) ممکن است انجام گردد.
درمان
درمان اصلی بیماری، غیرجراحی و طب فیزیکی است و معمولا بهتر است ترکیبی از درمانها (که البته باید با نظر پزشک متخصص باشد)، اعمال گردد:
- استراحت نسبی (اجتناب از فعالیتهای تشدید کننده درد)، دارو درمانی، استفاده از پاشنه ژلی، کفش مناسب، ارترز (مچ بند) آتل دار شبانه بمدت ۳ هفته و فیزیوتراپی.
- ماساژ یخ با اعمال فشار بمدت ۱۰ دقیقه، ۲بار در روز بخصوص بعداز فعالیت و قبل از خواب شب (استفاده از بطریهای پلاستیکی نوشابه که آب داخل آن کامل یخ زده باشد و بیمار به صورت چرخشی پا را روی آن فشار دهد).
- تزریق استروئید یا کورتون موضعی
- ورزش درمانی یکی از اصول درمان است و حرکت اصلی آن شامل کشش عضلات پشت ساق پا و تاندون آشیل می باشد، اما تقویت و کشش عضلات ساق، ران و پشت نیز لازم هستند.
- یکی دیگر از درمانهای کمک کننده،تیپینگ (taping) می باشد.
- شوک ویو ، پرولوتراپی و پی آر پی (PRP) در موارد مقاوم به درمان مفید هستند.
درمان جراحی فقط در صورت داشتن درد بسیار شدید که به درمانهای غیرجراحی بدون پاسخ بوده، توصیه می شود که می تواند بصورت جراحی باز یا اندوسکوپیک باشد.
مطالب مرتبط:
بیماریهای مچ و پا (کلیک کنید)
ورزش درمانی در بیماری پلانتار فاشئیت یا خارپاشنه