گیرافتادگی مفصل رانی-لگنی
(Hip or Femoroacetabular Impingement)
این بیماری در ارتباط با تماس غیرنرمال سر و گردن استخوان فمور (ران) با استابولوم استخوان لگن و دفورمیتی (بدشکلی) در استخوان های مربوطه و در نهایت مفصل هیپ ایجاد می گردد و در پوزیشن های خاص باعث درد یا تشدید آن می گردد. معمولا این بیماری با پارگی های غضروف لابروم دور استابولوم (labral tear) همراه می باشد و باید توجه داشت femoroacetabular Impingement و پارگی لبروم هر دو می توانند علت و معلول یکدیگر باشند. از جمله علل این بیماری تروما یا صدمات می باشد و به خصوص در ورزشکاران بیشتر دیده می شود.
دو نوع FAI وجود دارد:
پینسر (Pincer): به علت استخوان اضافی در استابولوم است که باعث پوشش بیش از حد سر فمور توسط لگن می شود. این نوع بیشتر در خانم های میانسال اتفاق می افتد.
کم (Cam): به علت استخوان اضافی در روی ناحیه سر و گردن فمور است که باعث پوشش کمتر سر فمور توسط قسمت لگنی مفصل می شود. این نوع بیشتر در آقایان میانسال بروز می کند.
توجه: اکثر بیماران هر دو نوع را همزمان با هم دارند.
FAI ها به خصوص نوع پینسر (pincer) می توانند باعث بروز کیست، پارگی لبروم یا تشدید آن، بعضا استخوانی شدن لبروم و در نهایت به علت اعمال فشارهای نامتعارف آرتروز (استئوآرتریت) مفصل هیپ شوند.
علایم
FAI و پارگی لابروم معمولا باعث ایجاد درد در جلو و بالای ران (مفصل هیپ) می شوند و اغلب با ایستادن، نشستن یا راه رفتن طولانی مدت و چرخش ران به سمت داخل تشدید می گردد. درد می تواند به ناحیه باسن (شبیه بعضی انواع کمردرد) و کنار ران (مثل درد میوفاسیال عضله TFL و بورسیت تروکانتر) نیز انتشار یابد. شروع درد معمولا موذیانه و گنگ است، به طوری که بیمار قادر به توصیف کامل آن نمی باشد. علایم دیگر بیشتر مکانیکی هستند و شامل احساس گیرافتادگی یا قفل شدگی، صدای کلیک و ناپایداری در مفصل می باشند.
تشخیص
بر اساس شرح حال، معاینه بالینی تخصصی و گرافی ساده است. بررسی کامل از نظر بیماری های مفصل هیپ در دوره کودکی مثل دیسپلازی، پرتس و لیزخوردگی سرفمور لازم است. در این بیماران معاینه ستون فقرات و زانو نیز مهم هستند. MRI و MR آرتروگرافی می توانند برای تشخیص بهتر و بررسی مشکلات همراه کمک کننده باشند
توجه: در عکس ساده روبرو، انتظار داریم در حالت نرمال، استابولوم حداقل ۷۵% سر فمور را پوشش دهد.
درمان و توانبخشی
دارودرمانی، اجتناب از حرکات تشدید کننده و تزریق های تخصصی داخل مفصل مثل استروئید، پرولوتراپی و PRP) مفید هستند.
ورزش های تخصصی که شامل انواع هوازی و بی هوازی به شکل تمرینات دامنه حرکتی، کششی، تقویتی و باهدف افزایش حس عمقی (proprioceptive) می باشند و باید در سه مرحله توسط متخصص طب فیزیکی و توانبخشی تجویز گردند.
جراحی
فقط در بیمارانی که به درمانهای غیرجراحی پاسخ نداده اند یا علایم شدید مکانیکال دارند.
توانبخشی بعد از جراحی
پروتکل تخصصی توانبخشی معمولا بر اساس نوع عمل، کیفیت عمل، شغل، سن و میزان فعالیت بیمار توسط متخصص فیزیاتریست (طب فیزیکی و توانبخشی) طراحی گردد. این پروتکل معمولا بصورت هفتگی تغییر و پیشرفت می کند و باید تحت نظارت متخصص انجام گردد.
مطالب مرتبط:
بیماریهای لگن و ران (کلیک کنید)