توانبخشی در MS
واقعیتی که در دنیای امروز به خصوص در کشورهای پیشرفته به آن واقفند این است که توانبخشی (rehabilitation) نقش بسیاری مهمی در درمان بیماران MS ایفا می کند.
تحقیقات نشان داده اند متاسفانه "بیماران مبتلا به MS" خیلی دیر جهت شروع اقدامات درمانی توانبخشی به متخصصین فیزیاتریست (طب فیزیکی و توانبخشی) ارجاع داده می شوند و همین قضیه به علت ازمان و ثابت شدن نقایص به وجود آمده، شانس بهبود و ریکاوری کارکردی فرد را کاهش می دهد. البته این مشکلات در مورد بقیه بیماری های اعصاب و عضله مثل سکته و ... نیز صادق است. شروع به موقع توانبخشی در بیماران مختلف از جمله MS، می تواند باعث کاهش هزینه های فردی و اجتماعی همچنین جلوگیری از افت کارکرد افراد شود. اما متاسفانه تغییر پذیری و غیرقابل پیش بینی بودن MS از نظر علایم و اختلالات مختلف حتی در طول روز، اجرای پروتکل استاندارد توانبخشی را کمی مشکل می سازد و مانند "تلاش برای ضربه به یک هدف متحرک می باشد!".
نکته: هر بیمار مبتلا به MS، باید همیشه تحت نظر یک متخصص مغز و اعصاب (نورولوژیست) و متخصص طب فیزیکی و توانبخشی (فیزیاتریست) باشد.
دلایل اهمیت بالای استفاده از علم توانبخشی در MS
شکل پذیری عصبی (Neuroplasticity)
نوروپلاستیسیتی (ترمیم و سازماندهی مجدد سلولهای عصبی) در سیستم عصبی مرکزی (CNS) با پروتکل های مختلف توانبخشی مثل CIMT و PBWST، در بیماران مبتلا به سکته و آسیب در زمینه تصادفات مغزی توسط fMRI، علایم بیمار و معاینات بالینی تایید و باعث تغییراتی در سیستم بینایی، حرکتی و شناختی بیماران شده است.
ورزش هوازی (Aerobic Exercise)
سندرم تحلیل (deconditioning) یکی از عوارض MS می باشد و توانبخشی و ورزش هوازی (ایروبیک) می تواند بر روی تناسب اندام، سطح فعالیت، احساس خستگی، وضعیت سلامت یا بطور کلی deconditioning اثر داشته باشد. حالت ایده آل، تجویز یک برنامه ورزشی تخصصی توسط فیزیاتریست می باشد ولی معمولا اجرای کامل و مناسب برنامه توسط بیمار در هفته های اول تاحدودی مشکل است. در کل جلسات متعدد ورزشی با شدت کم در مراکز توانبخشی توصیه می گردد.
بهبودی پس از تشدید بیماری (Recovery after Exacerbations)
Exacerbation یا عود بیماری، علت اصلی ناتوانی بیماران MS است و شروع هر چه سریعتر توانبخشی با برنامه های فشرده (intensive) می تواند با مکانیسم های سازگاری و جبرانی بهینه باعث نوروپلاستیسیتی شود.
توانبخشی در ناتوانی های مزمن (Rehabilitation of Chronic Disability)
درست است که توانبخشی یا rehab در فاز حاد و اوایل بیماری پاسخ بهتری می دهد ولی تحقیقات و تجربیات نشان داده اند که بیمارانی با چندین سال ناتوانی نیز می توانند ریکاوری داشته باشند. این یافته ها بدین معنی هستند که rehab همیشه بیمار را می تواند از نظر بهبودی یک یا چند گام به جلو هدایت کند.
توجه: برای بررسی میزان بهبودی از نظر علایم، نشانه ها در معاینه و کارکرد یا فانکشن معمولا از ابزارها و پرسشنامه های تایید شده ای قبل، حین و بعد از درمان استفاده می شود.
نکته: ادامه مباحث توانبخشی MS در هفته آینده در سایت قرار می گیرند.
مطالب مرتبط: کلیک کنید