پارگی رباط صلیبی قدامی (ACL Tear)
مکانیسم پارگی
پارگی ACL، می تواند بدنبال برخورد مستقیم و غیرمستقیم به زانو بروز کند ولی شایعترین مکانیسم آن، چرخش زانو همراه با انقباض شدید عضله چهارسر زانو (راست شدن زانو از حالت خم) در حالتی که پا کاملا روی زمین قرار گرفته می باشد.
علایم
اغلب همزمان با پارگی، صدایی شنیده می شود و کمی بعد تورم زانو مشهود خواهد بود. در ادامه، بیمار از احساس ناپایداری مثل خالی کردن زانو در حین راه رفتن جهت دار (غیرمستقیم) شکایت دارد. معمولا در فاز حاد، درد شکایت اصلی بیمار نیست مگر اینکه آسیب همزمان مثل پارگی منیسک و یا کوفتگی استخوان (contusion) وجود داشته باشد.
تشخیص
تشخیص بر اساس شرح حال، معاینه بالینی و انجام با احتیاط تست های اختصاصی مانند anterior drawer و Lachman's توسط متخصصین "ارتوپدی" یا "طب فیزیکی و توانبخشی" و بهره گیری از اقدامات تصویربرداری مثل عکس ساده و MRI می باشد.
بعضا همزمان با پارگی رباط ACL، شکستگی قسمتی از استخوان "درشت نی" نیز اتفاق می افتد که به آن شکستگی سگوند (Segond) می گویند و رویت آن در عکس ساده، پارگی ACL را تأیید می کند.
در کل بهترین راه تأیید پارگی لیگامان، MRI می باشد.
درمان و توانبخشی
در فاز حاد: هدف کاهش التهاب با ماساژ یخ، کمپرس زانو و قرار دادن آن در سطحی بالاتر می باشد. در همین مرحله، استفاده از زانوبندهای (بریس) محدود کننده حرکات زانو مفید هستند.
در مراحل اولیه درمان، ورزش های محتاطانه زانو برای جلوگیری از خشکی مفصل مفید هستند. عارضه بسیار شایع در این بیماری، آتروفی یا تحلیل عضله چهارسر زانو (quadriceps) حتی طی چند هفته است. در نتیجه، انجام بی خطر ورزش های تقویتی این عضله، جزو اصول توانبخشی آن می باشد.
توجه: نوع درمان اصلی و زمان آن کاملا بستگی به علایم بیمار، سن، شغل و نوع فعالیت های او دارد. به عنوان مثال درمان قطعی یک فوتبالیست به جهت فشارهای مدیریتی-رسانه ای، سن و موقعیتی که دارد، باید هرچه سریعتر انجام گردد و تقریبا همیشه نیاز به عمل جراحی ترمیمی لیگامان دارند ولی برای فردی که علایم مکرر ناپایداری مفصل تجربه نمی کند یا یک کارمندی که فعالیت آنچنانی ندارد و نهایتا پیاده روی خط مستقیم یا دوچرخه سواری خواهد داشت و همچنین افراد مسن، معمولا "درمان غیرجراحی و توانبخشی با مراقبت" توصیه می گردد.
در صورت لزوم جراحی، صبری در حد "۱ تا ۲ هفته" جهت کاهش التهاب و خشکی مفصل توصیه می گردد. بعد از جراحی نیز شروع سریع توانبخشی، همزمان با استفاده از بریس مخصوص پارگی ACL، مناسب خواهد بود.
توجه: بغیر از کیفیت عمل انجام شده، زمان شروع، طول دوره درمان توانبخشی و شدت تمرینات بعد از عمل (post-op rehab)، همگی در پیش آگهی و بهبود نهایی مؤثرند.
- از جمله عوارضی که در دوره بعد از عمل (post-op) می تواند رخ دهد، التهاب و درد، عفونت، پارگی مجدد و سندرم سیکلوپس می باشند.
مطالب مرتبط
بیماریهای زانو و ساق (کلیک کنید)
سندرم سیکلوپس (سایت ورزشی آی اسپورت)